Suplementy diety definiowane są według ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia z dnia 25 sierpnia 2006 r. jako „środki spożywcze, których celem jest uzupełnienie normalnej diety, będące skoncentrowanym źródłem witamin lub składników mineralnych lub innych substancji wykazujących efekt odżywczy lub inny fizjologiczny, pojedynczych lub złożonych, wprowadzany do obrotu w formie umożliwiającej dawkowanie, w postaci: kapsułek, tabletek, drażetek i w innych podobnych postaciach, saszetek z proszkiem, ampułek z płynem, butelek z kroplomierzem i w innych podobnych postaciach płynów i proszków przeznaczonych do spożywania w małych, odmierzonych ilościach jednostkowych, z wyłączeniem produktów posiadających właściwości produktu leczniczego w rozumieniu przepisów prawa farmaceutycznego”. W świetle obowiązujących regulacji prawnych, przy kontraktowej produkcji suplementów, suplementy diety muszą spełniać odpowiednie wymagania dotyczące zanieczyszczeń mikrobiologicznych i chemicznych.
Kadm zaliczany jest do jednego z najczęściej występujących metali ciężkich w żywności. Posiada on zdolność do kumulacji w wątrobie, nerkach i kościach. Nadmierne spożywanie żywności zanieczyszczonej kadmem może doprowadzić do dysfunkcji kanalików proksymalnych nerek. Ponadto prowadzi do demineralizacji kości, co ostatecznie prowadzi to takich schorzeń jak osteoporoza, krzywica czy osteomalacja. Zgodnie z rozporządzeniem komisji (UE) 2021/1323 z dnia 10 sierpnia 2021 r. dotyczącej najwyższego dopuszczalnego poziomu kadmu w niektórych środkach spożywczych, maksymalna ilość kadmu w suplementach diety nie może przekraczać 1,0 mg/kg. W przypadku bezpiecznych suplementów diety składających się głównie z suszonych wodorostów morskich oraz tych, które zostały otrzymane z wodorostów morskich lub suszonych małży, dopuszczalna ilość kadmu wynosi 3,0 mg/kg.
Podobnie jak kadm, ołów jest pierwiastkiem, który w organizmie nie pełni roli w żadnym procesie biochemicznym, czy też fizjologicznym. Nadmierna jego ilość w organizmie powoduje zaburzenie w pracy działania ośrodkowego i centralnego układu nerwowego. Oprócz tego zaburza działanie pracy nerek, wątroby oraz układu krwionośnego. Jest on mutagenny, co oznacza, że przyczynia się do rozwoju raka. Zgodnie z rozporządzeniem komisji (UE) 2021/1317 z dnia 9 sierpnia 2021 r. dotyczący najwyższego dopuszczalnego poziomu ołowiu w niektórych środkach spożywczych, dopuszczalna ilość ołowiu w suplementach diety wynosi 3,0 mg/kg.
Rtęć jest kolejnym metalem ciężkim, który dla człowieka jest wysoce toksyczny. Nadmierna ilość w organizmie prowadzi to zaburzeń neurologicznych takich jak nadpobudliwość, obniżenie koncentracji czy też pogorszenie pamięci. Powoduje zaburzenia żołądkowo-jelitowe np. powoduje zapalenie jelita, krwawe biegunki. Organem docelowym jest głównie mózg, ale rtęć może także się odkładać w takich narządach jak nerki, mięśnie, wątroba, płuca i tarczyca. Dawka śmiertelna dla człowieka mieści się w granicach od 0,2 g do 0,4 g. 6. Zgodnie z rozporządzeniem komisji (UE) 2022/617 z dnia 12 kwietnia 2022 r. dotyczącego najwyższych dopuszczalnych poziomów zawartości rtęci w rybach i soli, dopuszczalna ilość rtęci w bezpiecznych suplementach diety wynosi 0,1 mg/kg.
Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne w skrócie WWA są substancjami mutagennymi. Duża ilość powoduje uszkodzenie nerek oraz wątroby. Zgodnie z rozporządzeniem komisji (UE) 2015/1933 z dnia 27 października 2015 r. dotyczącym najwyższych dopuszczalnych poziomów wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, dopuszczalna ilość WWA w suplementach diety wynosi 50,0 μg/kg. Wartość ta nie dotyczy bezpiecznych suplementów diety zawierających oleje roślinne.
Bezpieczny suplement diety musi spełniać kryteria dotyczące nie tylko zanieczyszczeń chemicznych, ale także kryteria dotyczące czystości mikrobiologicznej. Pod nazwą mikroorganizmy rozumie się bakterie, wirusy, droższe, pleśnie, pierwotniaki pasożytnicze, glony, mikroskopijne robaki pasożytnicze oraz ich toksyny i metabolity. Według rozporządzenia komisji (WE) nr 1441/2007 z dnia 5 grudnia 2007 r. odnoszącego się do kryteriów mikrobiologicznych dotyczących środków spożywczych, w bezpiecznych suplementach diety, pałeczki z rodzaju Salmonella i Listeria monocytogenes powinny być nieobecne w 25g. W suplemencie diety, dopuszczonym do obrotu, bakterie Escherichia coli oraz gronkowce koagulazo-dodatnie powinny być nieobecne w 1g. Liczba drobnoustrojów tlenowych mezofilnych w temp. 30 °C powinna wynosić nie więcej niż 104 jtk w 1g, natomiast liczba drożdży i pleśni nie powinna przekraczać 102 jtk w 1g.
Bezpieczeństwo suplementów diety jest kluczowe, ponieważ bezpośrednio wpływa na zdrowie i dobrostan konsumentów. Suplementy diety są często stosowane do uzupełniania diety, poprawy ogólnego stanu zdrowia lub wspierania określonych funkcji organizmu. Jeśli nie są one bezpieczne, mogą powodować szereg negatywnych skutków zdrowotnych.
Bezpieczne suplementy diety są produkowane zgodnie z rygorystycznymi standardami kontroli jakości, co zapewnia, że zawierają one dokładnie to, co jest deklarowane na etykiecie, bez szkodliwych zanieczyszczeń czy niezadeklarowanych substancji.
Literatura:
